- Het Selectief Productief Collectief -

- Vijfenvijftigste editie - 19 oktober 2024 - 2^e Jaargang -

EDITORIAAL

Vreugde en tranen

'Hey Bro, wat een gedoe daar in België, met de verkiezingen'.
'Altijd veel emotie. In de aanloop en in de nasleep. Vreugde en tranen'.
'Hier en daar stinkt het zaakje toch wel een beetje, niet?'.
'Je bedoelt het opvallend hoog aantal volmachten, ergens in de Denderstreek?'.
'Ja, dat schiet er wel uit'.
'Afwachten wat het onderzoek oplevert'.
'En dan opnieuw vreugde en tranen waarschijnlijk...'.
‘Iets anders, geen overstromingen in Lorgues?’.
‘Neen, hier felle regen gevolgd door opklaringen. Op dit moment schijnt zelfs alweer de zon. Maar op veertig, vijftig kilometer verder naar het zuiden en zuid-oosten was het andere koek. En in de Ardèche en rond Lyon is het een echte catastrofe’.
‘Goed dat je op het vierde woont’.
‘Dat wil al eens helpen om het droog te houden, ja’.

Hans Lengeler, Lorgues, Provence
Jeroen Vermeiren, Gent, België

REDDE CAESARI QUAE SUNT CAESARIS

(Geef de keizer wat des keizers is)

Bartholomeus Textoris (1970 - ) was een soort Romeinse keizer en partijvoorzitter van 2004 tot ∞. Hij kondigde een aantal keer zijn afspraak met de geschiedenis aan maar miste die vooralsnog.

Guidus Corylus Avellana (1969 - ) was een soort Romeinse keizer van 13 oktober 2024 tot een klein beetje later. Hij was een fanatiek promotor van worsten met varkensvlees en werd hierom bewonderd door een deel van de lokale bevolking.

MANNEN EN VROUWEN

HET UNIVERSUM VAN AGNES

Manif de souris

Herfsttij der Moderne Tijden

Vrieeend,

De herfstigheid slaat ook in het zuiden van Europa onherroepelijk toe. Terwijl mijn Provençaalse dorp nog een Fête de l’Automne organiseerde, met onze zeskoppige lokale dansgroep die fungeerde als stoet en met een boulevard vol standjes waar je iets oktoberiaans kon eten - gepofte kastanjes bijvoorbeeld - hield men in België gemeente- en provincieraadsverkiezingen.

Ik woon niet meer België en heb bijgevolg mijn recht verspeeld om hieraan mee te doen. Ik onthoud me om dezelfde reden ook best van veel commentaar. Maar ik volg het wel nog en zie in mijn oud vaderland dezelfde trends als in de rest van Europa. Ik word er niet echt gelukkig van.

Misschien schrijft er ooit wel eens een historicus een boek over deze periode. Herfsttij der Moderne Tijden bijvoorbeeld, over de verruwing van de samenleving en hoe er mee wordt omgegaan. Er kan ooit nog iets moois uit voortvloeien maar eerst moet het misschien helemaal fout gaan.

Maar laat ik mijn gemoed maar niet teveel naar beneden halen in de aanloop naar de winter. De herfst is tenslotte dubbel. Het is het mooiste seizoen als de zon haar licht door de verkleurde bladeren stuurt en het is een trieste periode als het nat en grijs is terwijl we de kerkhoven afdweilen. Laat ons hopen op veel van het eerste.

Er kwam een man op mijn deur bonzen. Dat is heel ongewoon, dat iemand helemaal tot op het vierde klimt en bij me aanklopt in plaats van beneden aan te bellen. Ik deed open en werd meteen overvallen door een jonge dertiger die zonder veel introductie een uitleg begon over een initiatief dat wordt gesponsord door de regio. Hij was al langs geweest bij mijn buurvrouw van het eerste, bij mijn buurvrouw van het tweede, bij mijn buurman van het derde en toen was het mijn beurt.

‘Wacht, wacht’, onderbrak ik hem lichtelijk achterdochtig, ‘waarover gaat dit? U bent toch geen bijbelverkoper mag ik hopen? Want met een lichte duw mijnerzijds ligt u over een paar seconden helemaal onderaan de trap’. ‘Neen neen, geen zorg’, antwoordde hij geamuseerd, ‘het is iets helemaal anders. We komen, als jij ermee akkoord gaat, op elk van je elektrische radiatoren een klein apparaatje installeren waarmee je via een app op je smartphone je verbruik kan rationaliseren. Bezie het als een soort thermostaat die werkt over het internet. Als je niet thuis bent, kan je de temperatuur regelen vanop afstand en van die dingen. De bedoeling is dat je slimmer omgaat met je verwarming. En het kost je niks, de staat betaalt’.

Sinds het telefoonnummer van mijn gsm werd gekaapt en nu wordt misbruikt door spammers en televerkopers ben ik heel wantrouwend geworden. Ik heb inmiddels opgezocht dat deze diefstal een ongemak van tijdelijke aard is, dat het vanzelf weer overgaat en dat ik één van de vele duizenden ben die dit al is overkomen, maar toch. Een goede raad: vertrouw geen piraten, het zijn echte leepzakken.

Ik liet me, blijkbaar net als mijn buren, overhalen door de vlotte babbel van deze frisse knaap. In mijn achterhoofd hield ik wel vast aan de gedachte, ‘Als ik ook maar iets verdachts bemerk, schop ik die apparaatjes stuk en is het uit met de pret’.

Toen de man weg was, snuffelde ik meteen het internet af om meer te weten te komen. Maar ik vond niks verdachts, wel integendeel. Het initiatief gaat uit van officiële instanties, het bedrijf dat instaat voor de installatie heeft een uitstekende reputatie en de enige bedoeling is om het elektriciteitsverbruik in heel het land naar beneden te krijgen, de CO₂-uitstoot te verminderen en de algemene kosten te verlagen.

Het gaf me gek genoeg hoop dat het toch niet allemaal naar de kloten gaat. Dit is het soort ideeën dat we nodig hebben. Niet erover lullen en klagen maar aanpakken met de middelen die we hebben.

Het zal me benieuwen. De man sprak van een besparing tot dertig procent als je hun systeem correct gebruikt. Ik ga sowieso al heel rationeel om met mijn elektriciteitsverbruik, zet alle apparaten en stand by-toestellen bij niet gebruik gewoon uit. Heel mijn verlichting gebeurt via LED en ik laat geen lampen branden in de kamers waar ik niet ben. Maar alle bijkomende beetjes helpen, moet je maar denken. En het is weer eens iets anders dan halal-schoolmaaltijden afschaffen en vervangen door varkensvlees. Want blijkbaar zit de echte bedreiging daar, bij vegetariërs en mensen die om culturele of geloofsreden geen vettige worsten eten.

Ik zou toch maar oppassen hoor. Wie weet krijg je door het eten van couscous of tajine wel radicale ideeën. Om maar te zwijgen over de CO₂ die vrijkomt tijdens het bereidingsproces.

En nu ik er zo over nadenk, sushi, is dat ook niet gevaarlijk? Krijg je daar geen minder witte huidskleur van? En wat met pizza, feta, paella of borsjtj? Dat is toch niet van “bij ons”?

We leven in een zeer gevaarlijke tijd.

Allen naar Ninove, daar is het veilig.

HL

BRIEVEN UIT DE PROVENCE

Herfsttij der Moderne Tijden

Camper horror

Vandaag begint Toussaint, de Franse herfstvakantie, en het is erg lang geleden dat wij de werkvloer verlaten hebben om echt op vakantie te gaan. Toch spelen we op veilig dit jaar en trekken naar ons huis op de berg.

Ooit was het anders, toen ik nog geloofde in de Instagram sprookjes van families die met het hele gezin en huisdieren in hun camper de prachtigste plekjes ontdekken en daarvan de mooiste foto’s delen. Ik dacht toen: dat kunnen wij ook!

Maar wat een gezellige en wondermooie familievakantie moest worden kan ik beter omschrijven als één grote nachtmerrie. Nu, ik moet niet overdrijven, uiteraard waren er ook leuke momenten, maar nooit of te nimmer krijg je mij nog in zo’n mobile-home.

Het begint al zeer avontuurlijk als we, enkele uren voor vertrek, drastisch van koers moeten veranderen. Onze bestemming Portugal, waar je nog wild kan kamperen, blijkt gebukt te gaan onder een storm met hoge rukwinden en er wordt een enorme regenval voorspeld. We draaien de camper dus van richting en rijden de andere kant op. Nieuw plan: Italië, Slovenië, Kroatië en eindhalte Montenegro. Flexibiliteit hoort bij een avontuurlijke reis, toch? En we hebben geen vast plan, we hebben alle tijd van de wereld en we zijn met z’n allen samen, de hond erbij, en dat is het enige dat echt telt, nietwaar?

De vrouw bij het verhuurbedrijf laat zich tijdens de bezichtiging ontvallen dat we ons niet te veel zorgen moeten maken over een vlekje hier of daar want dat dit de camper zijn laatste rit zal zijn. Maar ook deze rode vlag negeer ik volkomen want ik zie Bert en mezelf al met een glas lokale wijn in de hand, elkaar wat verliefde blikken toewerpen op een strand in Montenegro. Dit alles rond een kampvuur waar de jongens met stralende gezichten en een grote glimlach in de weer zijn met marshmallows.

We rijden dus snel naar huis om de kinderen, de hond en onze ‘plancha’ op te halen, want op die bakplaat ga ik elke dag de heerlijkste dingen roosteren met op de achtergrond telkens een zonsondergang in duizend kleuren terwijl Bert mij een zelfgeschreven serenade brengt op zijn gitaar.

Een beetje teleurgesteld stellen we vast dat de middelste zoon nog steeds ligt te slapen en zijn deur op slot heeft gedaan. Ook de twee andere jongens hebben nog niets ingepakt en staan nog op slow motion stand. Enkel de hond is heel enthousiast als hij ziet dat zijn nest in de camper wordt gesleept en hij dus niet alleen wordt achtergelaten.

Bert en ik beginnen aan het tetrix spel om al onze bagage in de ruimtes van de camper te krijgen, die toch kleiner en onpraktischer blijkt uit te vallen. De fiets om ’s ochtends mee naar de bakker te gaan, de opblaasbare draak en de helft van de gezelschapspelletjes moeten we achterlaten. Twee kinderen zijn ondertussen al het mobiele huis binnen getjokt maar zijn meteen in hun nieuwe bed gaan liggen. Bij de vraag of ze misschien even kunnen helpen, trekken ze enkel een wenkbrauw op en laten ze een diepe zucht op ons los. Van nummer drie nog geen teken van leven dus dat wordt nog een ander paar mouwen. Na twee uur onderhandelen achter een gesloten deur waarbij Bert nog net niet de deur heeft geforceerd, komt hij alsnog naar buiten nadat we hem beloofd hebben ‘dat hij enkel in de camper moet komen en aan geen enkele stomme activiteit van ons moet deelnemen’. Wisten wij veel dat een puberbrein zo’n uitspraken heel letterlijk neemt en hij effectief de camper nooit zal verlaten.

De verloren tijd van tijdens het inpakken en het mobiliseren van de jeugd halen we nooit meer in. Daarbij vliegt in de eerste bocht de besteklade uit zijn rails, die Bert met een snelbinder weliswaar weer weet vast te sjorren maar waarvan wij plots begrijpen waarom die in de besteklade ligt. Door de stress van dit nieuwe avontuur en de angst voor die gevaarlijke besteklade die boven hem uittorent, laat de hond het ene na het andere salvo stinkende scheten dus moeten we met de ramen open rijden ook al is het druilerig en koud. Het enige voordeel van het helse lawaai dat die rijdende camper maakt, waarbij het lijkt of alles op elk moment uit elkaar zal trillen, is dat we het gezeur van de jongens niet horen, die klagen dat ze hoofdpijn krijgen van al dat lawaai, misselijk worden van de stinkscheten van de hond en Jules die zijn vakantiemantra in gang zet: ik zei toch dat het een k*t-vakantie zou worden?’

Die eerste dag geraken we nog niet eens de grens met Italië over en stranden we op een parkeerplaats voor een appartementsgebouw. De parking met zeezicht voor campers blijkt vorige zomer tijdens een storm te zijn weggespoeld maar niemand heeft de moeite genomen dit online aan te passen. Ondertussen is het veel te donker en koud om de ‘plancha’ ergens onderaan uit de koffer te vissen dus gaan we in dit uitgestorven dorpje op zoek naar iets om te eten. We moeten met twee hongerige tieners veel te ver stappen om uiteindelijk voldoening te nemen met een pizza met kartonnen bodem en een glas wijn dat naar azijn ruikt. Terug in de camper ben ik jaloers op de geur van de noedels van de middelste zoon, die met zijn rug naar ons ligt en doet alsof hij slaapt om geen woorden te moeten uitwisselen.

Ik laat het allemaal niet aan mijn hart komen. ‘Morgen een nieuwe dag!’ denk ik optimistisch en Bert en ik kruipen in de claustrofobische ruimte boven de twee voorste stoelen, waar de geuren van de hond en de noedels zich geconcentreerd hebben maar waar het raampje niet meer opengaat, omdat we na een eerste poging het hendeltje al vast hebben.

Bij de eerste lichtstralen laten Bert en ik ons stram lijf naar beneden zakken en is het manoeuvreren tussen kleding, schoenen, rondslingerend bestek, de hond en het half weggezakt bed van Jules, die op de dichtgevouwen eettafel in het midden slaapt en die het duidelijk begeven heeft. Maar deze scheefgezakte puber slaapt onverstoord verder en Bert en ik genieten van de korte rust die we samen hebben. We besluiten om onze ochtendkoffie te drinken in Italië dus het trillende gevaarte zet zich weer in beweging en zo ook het gezeur op de achterbanken.

Even is er hoop als we een plek vinden naast een meer aan de rand van een leuk dorpje. Dit uitzicht doet ook de jongens herleven en twee van de drie wagen zich zelfs, geeuwend en zichzelf uitstrekkend, naar buiten. Niet veel later wordt de rust alweer verstoord. Niet alleen valt de complete douchecabine in elkaar net wanneer de middelste zich wilt verfrissen maar tegelijk staat ook de carabinieri plots voor onze neus die druk gesticulerend aangeeft dat we o-n-m-i-d-d-e-l-l-i-j-k moeten vertrekken.

Ergens tussen de parkeerplek waar het krioelt van de ratten maar ‘met uitzicht op Venetië’, het zoveelste kastje dat het begeeft en zijn inhoud door de camper spuugt en de repetitieve klaagzang van de jongens: ‘wanneer gaan wij naar huis?’ breekt er iets in mij. Met ondertussen zwarte kringen onder mijn ogen van het slechte slapen zeg ik die ochtend tegen Bert: ik wil NU naar huis! Bert prevelt zacht: ‘het einddoel van dit avontuur is toch Montenegro…?’ maar na één oogopslag van mijn vermoedelijk erg woeste blik steekt hij de sleutel in het stopcontact en rijden we met de voet non-stop op het gaspedaal weer naar huis.

En soms heeft het zijn voordelen om wat dramatisch uit de hoek te komen want als ik dreigend naar voren leun op de balie en tegen de dame van het verhuurbedrijf zeg dat ik een trauma voor campers heb opgelopen de afgelopen week, krijgen we de tweede week huurgeld gewoon terugbetaald.

Van dat geld gaan Bert en ik, zonder kinderen en zonder hond, naar Nice en boeken we een kamer met een kingsize bed want we moeten absoluut bekomen van deze spookachtige vakantie.

Dus dit jaar gaan wij gewoon naar ‘onze thuis’. En ik zal Bert wel zwoel aankijken terwijl ik naast de kachel zit met een tas thee in mijn hand, met op de achtergrond enkel het geritsel van de zakjes marshmallows die de kinderen stilletjes in hun bed verorberen.

SL

DE WERELD VAN SWAANE

Camper horror

Pannenlap

Eén van de denkfouten die wij als mens maken, is ervan uitgaan dat iedereen is zoals wij. Ook ik pleit schuldig.

Een voorbeeld.

Tijdens de coronacrisis schreef ik me in voor een online vrouwencirkel. Dat leek me een goede manier om, in tijden van lockdown, contact te houden met andere mensen, en die inschatting bleek te kloppen. Ik leerde fijne mensen kennen en onze wekelijkse online meetings waren iets om naar uit te kijken tijdens de eenzame lente- en zomermaanden van 2020.

Toen het leven weer min of meer zijn normale gangetje ging, hield de cirkel nog een tijdje stand. Eén van de deelnemers vertelde dat ze ging verhuizen. Nu was ik in die periode als een waanzinnige aan het haken geslagen, waarbij ik elk excuus aangreep om mensen poppetjes en pannenlappen op te sturen. Een verhuis was dus een ideale gelegenheid om twee fleurige pannenlappen te haken - in gedachten zag ik de vrouw in kwestie al een geurend wildgebraad uit de oven halen met mijn twee pannenlappen beschermend om haar handen.

Ik haakte de pannenlappen en stuurde ze op.

In een volgende online bijeenkomst van deze vrouwencirkel deelde iemand een persoonlijke overwinning mee. We hieven allemaal onze armen op om in onze handen te klappen. De vrouw die net verhuisd was, hief ook haar beide armen op - één daarvan was een prothese. Klappen kon ze niet. Een wildgebraad uit de oven halen wel, maar het was duidelijk dat ze daarvoor slechts één hand zou gebruiken.

Dat kwam binnen. Plots besefte ik dat ik nog nooit haar beiden handen had gezien. Dat ik al een jaar lang iemand kende zonder te weten dat ze een hand miste. Dat ik het onzichtbare deel van de mensen die ik op het scherm zag, had ingevuld naar mijn eigen beeld. En dus had ik twee pannenlappen gehaakt voor iemand die maar één hand had.

Sindsdien ben ik voorzichtiger. Ik ga er niet meer van uit dat iedereen ziet of hoort zoals ik, dingen op dezelfde manier interpreteert, dezelfde privileges of problemen heeft. En wat niet te zien is op het scherm, daar kan je niet zeker van zijn.

Ik had bovendien niet eens gevraagd of ze wel van koken hield.

KV

ATLAS DER ALLEDAAGSE DINGEN

Pannenlap

OPINIE

DE MENING VAN AMEDÉ

Het metavlak

WELVOEGLIJKHEID

Hoffelijk stijgen en dalen is een kunst

Goede en hardnekkige aanhangers van de beleefde omgangsvormen,

Ach, de lift. Dat kleinste der ruimtes waar u, tegen wil en dank, opgesloten zit met een onwelriekende postbode, een luid kauwgum smakkende puber of, erger nog, uw buurvrouw van het eerste die u liefst tot aan haar begrafenis zou willen ontlopen. Een oase van ongemak, waarin stilte en nietszeggende blikken heersen als genadeloze tirannen. En toch, goede vrienden, toch is er zelfs op die paar benauwende vierkante meters ruimte voor etiquette. De etiquette! Dat gouden baken in een zee van sociale ongemakken. Laat mij u door de herkenbare mijnenvelden van het op -en neergaand liften leiden, opdat u ook aldaar uw gratie niet verliest.

Kies doordacht!
U staat voor de liftdeur en in de verte nadert een figuur. Het kan een jogger zijn met riante okselvijvers, of die ene collega die uren in de wind uit zijn bek stinkt. Het kan de buurvrouw van het eerste zijn, waaraan u uitgerekend vandaag hoopte te ontsnappen. Het kan elk onzalig schepsel zijn, want laten we wel wezen: zelden is het die lang gemiste boezemvriend, laat staan de geest van uw geliefde maar lang overleden moeder. Welaan dan. Dit is een typisch geval van ‘het moment van waarheid’: houdt u de lift open voor de medemens die nadert of drukt u snel op het knopje om de deuren genadeloos te sluiten? Hier, beste vrienden, is doordachtheid geboden. Een drukje op de knop kàn, maar alleen als er geen oogcontact is geweest. En wel hierom: het uitblijven van oogcontact pleit u vrij van elke verdenking. Wanneer u evenwel – gewild of ongewild – de blik gekruist hebt met de ander, is ontsnapping onmogelijk. U bent dan enkel nog de gevangene van uw eigen beleefdheid.

De stilte van het stijgen
De deuren sluiten, de ruimte vernauwt zich en daar staat u. Het oogcontact vermijden wordt een kunstvorm op zich. U staart naar de knoppen, de muren, of het denkbeeldige spinnenrag op het plafond. Alles is goed om het ongemakkelijke gevoel te verbloemen. In ieder geval geldt hier de regel: liever te veel staren naar om het even wat dan een ongemakkelijke conversatie met uw medegevangene aan te gaan. Immers, wat valt er te zeggen dat niet beter in stilte wordt verwoord?

Het knikdilemma
En dan, vrienden, komt de grote vraag: moet men knikken of zwijgen bij het verlaten van de lift? De kunst hier ligt in het onderscheiden van de bekende van de volstrekt vreemde. De buurvrouw? Een lichte knik volstaat, een erkenning van haar aanwezigheid zonder de last van een gesprek. Een onbekende? Houdt u aan de zwijgende deugd: een subtiele blik naar de grond is vaak genoeg om uw waardigheid te behouden zonder verplichtingen.

Eerste hulp bij een volle lift
Wanneer de lift propvol zit en u zichzelf in de hoek gedrumd weet als een haring in een blik, rest er nog maar één etiquette: absolute onbeweeglijkheid. U mag zich noch schrap zetten, noch draaien. Elke beweging zal een kettingreactie veroorzaken van ongemakkelijk geschuifel. Het devies hier: wees een standbeeld en wacht geduldig tot u weer mag ademen.

Gesprek onvermijdelijk? Hou het kort!
Heeft u zich ooit afgevraagd wat te doen wanneer een gesprek onvermijdelijk wordt? Een kort grapje over de hoogte van het gebouw, een opmerking over het weer – ja, u wist dat dit zou komen – is soms de enige uitweg. Maar let op, een gesprek in de lift mag nooit meer tijd vergen dan het duurt om van verdieping drie naar vijf te komen. Probeer de woorden kort, bondig en luchtig te houden. Zodra de deuren openen, moet ook het gesprek als vanzelf uitsterven, alsof het nooit heeft bestaan.

Alzo, bondgenoten in de welgemanierdheid, blijft de lift geen banale doos van ongemak, maar een arena waarin hoffelijkheid en subtiliteit het verschil maken. Want zelfs in de kleinste van alle sociale ruimtes, waar u gedwongen wordt tot interactie met volkomen onbekenden, kunt u zich laten kennen als een ware heer of dame. Blijf stijgen, zonder te dalen in wellevendheid.

Uw dienaar in stijl en gratie, Jean-Pierre Hoofs

OVER JEAN-PIERRE HOOFS
Hij mag dan geen sant in eigen land zijn, Jean-Pierre Hoofs is een man met naam en faam, niet in het minst in het Verenigd Koninkrijk. Hoofs stond decennialang aan het hoofd van de Londense School for Butlers & Hospitality, een instituut met wortels die teruggaan tot de 19^de eeuw. Na een rijkgevuld leven aan de overzijde van het Kanaal resideert de man sinds twee jaar weer in het lieflijke Brugge, zijn beminde geboortestad. Daar vult hij zijn dagen als gepensioneerde zinvol in, onder meer als vlot Engelssprekende gids in het Memlingmuseum. Daarnaast verblijdt én verlicht hij de lezers van Au Parleur met zijn wijze raad voor meer courtoisie en goede manieren.

JV