- Het Selectief Productief Collectief -

Het moeten niet steeds de Bekende Vlamingen zijn die met alle aandacht gaan lopen. Naar aanloop van de komende gemeenteraadsverkiezingen zetten we dan ook graag eens de Onbekende Vlaming in het zonnetje.

In onze derde aflevering:

BIO

• Klinisch fysicus radiologie en nucleaire geneeskunde in het AZ Sint-Maria te Halle.
• Mag al vijf jaar op pensioen gaan maar wil van geen wijken weten.
• Actief lid van Wandelsport Vlaanderen, specialisatie in Nordic Walking.
• Negende plaats op de gemeentelijst van de CD&V.
• Totaal kansloos om verkozen te worden maar voert desalniettemin campagne met de slogan: “Marleen brengt het zonnetje tot bij jou thuis”.

Ik heb geen rijbewijs en ben er rotsvast van overtuigd dat ik de samenleving daarmee een dienst bewijs. Niet alleen omdat ik op die manier minder bijdraag aan de collectieve uitstoot, maar ook omdat ik oprecht denk dat ik een gevaar op de baan ben. Een combinatie van een slechte hand-oog coördinatie, gebrek aan ruimtelijk inzicht en rusteloze geest die alle kanten op gaat.

Bovendien vind ik met de auto rijden geen aantrekkelijk gegeven. “Mijn auto, mijn vrijheid”, dat heb ik nooit helemaal begrepen. Je bent in het verkeer nergens zo afhankelijk van anderen (en hun gedrag) als met de auto. Het beeld van haren die wapperen in de wind op een roadtrip door de USA, ok, dat ruikt wel naar onafhankelijkheid. Maar bumper aan bumper rijden op de E40 in een ruimte van 2 op 3 meter die zich stilaan vult met de stank van uitlaatgassen, dat ervaar ik vooral als claustrofobisch en beperkend.

Natuurlijk is het openbaar vervoer ook niet altijd een pretje, daar zorgt de overheid wel voor met geschrapte haltes en begrotingsposten. Ironisch, want de naam van het type vervoer verwijst expliciet naar het feit dat de publieke sector dit hoort op te nemen. Maar die openbaring heeft zich nog niet voltrokken bij menig politicus aan de macht. Koning auto staat ongenaakbaar bovenaan. Tiens, was de regerende macht nu net niet tegen enige vorm van monarchie?

Het openbaar vervoer, ook al is het per definitie een collectief gegeven waar je met je medemens in contact komt, biedt voor mij een waaier aan individuele mogelijkheden en keuzes, die je als automobilist niet hebt. Ik denk bv. aan creatieve tijdsbesteding en afzondering. Trein vertraging? Nog snel een thee halen. Bushalte geschrapt? Loop 2 km verder naar de volgende stop en haal je 10.000 stappen. Irritante medereiziger? Koptelefoon op en verdwijnen in een boek. Dat is voor mij ook vrijheid.

Voor de verplaatsing naar school kies ik niet voor het openbaar vervoer, maar voor de fiets. Dat deden we voor onze verhuis ook al. In een voorstad als Deinze voelde ik me vaak de rebelse, coole, ecologische eenzaat die door weer en wind dapper trappend haar kind naar school bracht. In Gent verdween dat gevoel al vanaf dag één volledig. Fietsen is hier de regel en niet de uitzondering waardoor je zeker ‘s ochtends letterlijk in de fietsersmassa verdwijnt. Ik zeg letterlijk, want figuurlijk opgaan in de menigte, dat is dan weer absoluut niet het geval. Ik schijn hier namelijk de enige gekkin te zijn die nog op eigen kracht haar fiets met kind voortstuwt. De hele route word ik voorbijgestoken door elektrische fietsen of indrukwekkender nog, longtails volgestouwd met kinderen. In Gent ben ik het kneusje van de fietspopulatie.

Die tweedeling heb je ook wel bij auto’s: de hippe elektrische wagen versus de ouderwetse schoorsteen-diesel. Een elektrische wagen wrijft het er echter niet zo hard in. Integendeel, die komt geruisloos en elegant aanrijden: “Shht… let maar niet op mij, ik rij elektrisch, maar voor de rest ben ik niet sneller dan jij, sta ik in dezelfde file en kamp ik ook met hardnekkige middenvakrijders.” Een elektrische fiets daarentegen haalt je zonder genade in en dwingt je toe te kijken hoe die gezwind aan de horizon verdwijnt. Of zoals me vorige week overkwam: een vader met longtail stak me voorbij, maar een van de kinderen die hij vervoerde zat omgedraaid achteraan op de fiets, met zijn gezicht naar mij gekeerd. Hij keek me recht in de ogen met een blik vol medelijden en bleef die op mij richten, terwijl mijn hoofd steeds roder werd van schaamte en inspanning en mijn gestalte steeds kleiner. Ik droop af met de (korte) staart tussen de benen.

Kunnen longtails de alleenheerschappij van de auto omverwerpen? Wie zal het zeggen. Hoewel het een echte hype is onder (kapitaalkrachtige) Gentse ouders, heeft die zich vooralsnog niet uitgebreid naar de hele samenleving. Andere rages die ontstaan zijn binnen het segment ‘ouders’, zijn daar wél in geslaagd. Neem nu de nieuwe modetrend waarbij je je hemd/blouse casual slechts voor de helft in je broek of rok steekt om zo een bepaalde asymmetrie te creëren. Wist je dat die gestart is door een ploeterende moeder die, nadat ze haar kinderen op school afzette (vermoedelijk met een niet-elektrische fiets), in die half aangeklede toestand arriveerde op een werkmeeting van een niet nader genoemd modehuis? Terwijl zij er zelf een teken in zag van de falende maatschappij, waar ouders zonder village elke dag het onmogelijke trachten te realiseren om werken, zorgen en zinvol leven te combineren en dan nog op een fiets uit de vorige eeuw, zag een van haar collega’s er een fashion statement in dat uiteindelijk viraal ging.

Of tenminste, ik denk toch dat het zo moet gegaan zijn. Welke verklaring is er anders mogelijk?

Ik probeerde zelf onlangs ook een gelijkaardige modetrend te starten: het gescheurde, licht besmeurde, tussen de fietsketting gedraaide lange kleed. Vooralsnog zonder succes. Chanel: je weet me te vinden.



EVB

Goede adepten van de waarlijk verfijnde manieren!

Ooit, in een tijdperk waarin subtiliteit en onderscheidingsvermogen nog hoog in het vaandel stonden, was de staande ovatie een zeldzaam en kostbaar moment. Men stond enkel op bij uitzonderlijke prestaties, waar kunst en kunde zich verenigden in een moment van pure bewondering. Een staande ovatie was het equivalent van een vurige liefdesverklaring: zeldzaam, oprecht, en altijd goed getimed.

Maar tegenwoordig? Ah, het lijkt wel of men voor de kleinste muizenpoot al overeind schiet, alsof elke krakkemikkige poging tot toneelstuk of halfbakken operette een buitensporig "bravo!" verdient. Zelfs voor een matige uitvoering van “Drie Kleine Kleutertjes” klapt men alsof Mozart zelve is herrezen. Aldus brengt men kinderen tot wasdom die geen greintje opbouwende feedback kunnen verdragen, laat staan het subtielste zweepje van kritiek. Het is dramatisch, zeg ik u!

Laat mij u daarom, in deze chaos der klappende handen, enige welgemikte richtlijnen meegeven, zodat u ook in deze tijd van overdadig applaus nog de wellevendheid weet te bewaren. En vooral: niet eindigt met ettertjes van kinderen, die denken dat er een uitzonderlijke verdienste schuilt in het eigenhandig knopen der schoenveters. (Voor zover ze die al hebben, want met die klittebandsneakers van tegenwoordig is zelfs dát hoogst onzeker.)

Briljant of middelmatig? Het oordeel der klaptonen Ach, het onderscheiden van het briljante van het middelmatige is een kunst die velen hebben verloren. In een tijd waarin ieder kind een ster is en elke inspanning als een mijlpaal wordt gevierd, is het van groot belang om te weten wanneer uw applaus werkelijk oprecht is. Heeft de kunstenaar uw hart geraakt? Is uw geest in vervoering gebracht? Zo ja, dan is uw applaus gerechtvaardigd. Zo niet, beperk u tot een hoffelijke glimlach en enkele beleefde klappen. Niet iedere poging verdient immers de status van meesterwerk.

De juiste timing: wanneer gaat men staan? De staande ovatie verdient haar kracht juist door haar schaarste. Sta op als de kunstenaar iets uitzonderlijks heeft gepresteerd, als u het gevoel heeft dat uw handen alleen niet genoeg zijn om uw waardering te uiten. Maar opstaan enkel omdat de persoon naast u dit doet? Toe maar, dat is als het blind volgen van een kudde. Een staande ovatie is geen groepsdruk, mijn waarde lezer, het is een oprechte uiting van diepe bewondering. Laat de massa maar staan terwijl u blijft zittend de eer van de wellevendheid bewaren!

Juichen en kreten: bewaar de sereniteit Een subtiele “bravo” of zelfs een ingetogen “hoera” is soms gepast, mits met gevoel voor timing en plaats. Maar mijn hemel, de overweldigende roep van een te luide "wwoooh!" of een onbeschaamde "Jaaah!" midden in een concertzaal? Dat is als het ongevraagd serveren van mayonaise bij een fijn gedecoreerd gerecht. Wees matig, goede lezer, met alzulke blijken van buitensporig enthousiasme. Wellevendheid betekent soms dat u geniet zonder het luid te verkondigen.

Rustig neerzitten, of de kunst van de ingetogenheid Niet elke uitvoering vereist een bombastische afsluiting. Wees u bewust van de sfeer. Bij een ingetogen, melancholische uitvoering – waarbij het applaus bijna een verstoring zou zijn – laat uw stilte evenzeer spreken. Soms is het blijven zitten, het niet juichen, een groter compliment dan het opstaan en roepen. Het is de stilte die de kunst in ere houdt. Soms is iets zo briljant, zo buitenaards mooi dat men als het ware met verstomming geslagen is. Een dergelijke ‘weggeblazenheid’ zegt meer dan 1.000 woorden, evenveel kreten en luid voetengestamp.

Het amateur-toneelstuk verdient ook beleefdheid Ach, het amateur-toneel, het domein van goedbedoelde misbaksels en tenenkrommend drama. En toch, mijn waarde lezer, ook hier moet wellevendheid zegevieren. Klap beleefd, waardeer de moed, maar laat het applaus geen staande ovatie worden, tenzij u werkelijk iets briljants hebt aanschouwd (en laten we eerlijk zijn, dat gebeurt zelden). Voorzichtig met uw applaus, het mag niet worden verward met goedkeuring voor middelmaat.

Het mag duidelijk zijn, mijn dierbare fijnproevers der welgemanierdheid, dat de staande ovatie een krachtig wapen is, dat men met precisie en gevoel moet hanteren. In een tijd waarin het applaus de standaard lijkt te zijn, blijft u trouw aan de verfijnde kunst van onderscheidingsvermogen. Want geloof me, in de wellevendheid is minder vaak meer.

Lieve groet van uw dienaar in stijl en gratie (en bespaart u mij alstublieft uw applaus!)
Jean-Pierre Hoofs

OVER JEAN-PIERRE HOOFS
Hij mag dan geen sant in eigen land zijn, Jean-Pierre Hoofs is een man met naam en faam, niet in het minst in het Verenigd Koninkrijk. Hoofs stond decennialang aan het hoofd van de Londense School for Butlers & Hospitality, een instituut met wortels die teruggaan tot de 19^de eeuw. Na een rijkgevuld leven aan de overzijde van het Kanaal resideert de man sinds twee jaar weer in het lieflijke Brugge, zijn beminde geboortestad. Daar vult hij zijn dagen als gepensioneerde zinvol in, onder meer als vlot Engelssprekende gids in het Memlingmuseum. Daarnaast verblijdt én verlicht hij de lezers van Au Parleur met zijn wijze raad voor meer courtoisie en goede manieren.



JV