- Het Selectief Productief Collectief -

WAARSCHUWING: Ik schreef dit stukje op 5 november 2024, precies één week na de catastrofale overstromingen die de voorsteden van Valencia blank zetten en een voorlopig onbekend aantal slachtoffers eisten. De gevoelige lezer zij gewaarschuwd: dit stukje begint onschuldig, maar gaat daarna een Halloween-achtige toer op.


De eerste auto van mijn ouders was een Ford Escort in knalgeel (‘Daytona yellow' volgens mijn vader) die oorspronkelijk van mijn grootmoeder was. Het is waarschijnlijk de coolste wagen waar ik ooit in gezeten heb, maar zoals dat gaat met coole wagens, zijn ze niet voorzien op grote gezinnen. Zodra ik als eerstgeborene het gezelschap kreeg van mijn broertje Joris, had mijn moeder slechts één trip naar de onthaalmoeder nodig om te beseffen dat ze haar leven veel makkelijker zou maken als ze een auto had met een kofferruimte waar wél een kinderwagen in paste. En dus ruilden mijn ouders de Escort in voor een Opel Ascona in bordeauxrood.

Het waren de jaren ’80 en dat was de tijd waarin ouders van drie kinderen er hun hand niet voor omdraaiden om hun hele kroost in een Opel te proppen en in één trek van Noord-Antwerpen naar het Gardameer in Italië te rijden. Dat we die trip alle vijf overleefden, maakte mijn ouders overmoedig genoeg om de daaropvolgende jaren elke zomervakantie een trip naar het zuiden te organiseren. Met een overnachting in Frankrijk als het echt moest, maar liefst zonder. De avond voor vertrek werd dan de achterbank plat gelegd, daarover de koffers in één laag tot aan de voorbank, en daar bovenop kwam een luchtmatras met dekens. Om vijf uur ’s nachts werden wij, de kinderen, uit ons bed gehaald en in het donker naar de auto geleid, ons hoofdkussen onder de ene arm, een knuffel onder de andere. Voor wie The Sound of Music gezien heeft: die scène aan het einde waarin de familie Von Trapp midden in de nacht op de vlucht slaat voor de Duitsers: zo zag het er ongeveer uit. Of zo voelde het alleszins voor mij. Heel spannend allemaal. Wij lagen dan achterin op de luchtmatras nog even te dommelen en zagen even later de zon opkomen boven de autostrade. Zodra we alledrie wakker waren, stopten we aan een tankstation, waar mijn ouders de achterbank en hun kinders weer overeind hesen en de koffers in de kofferruimte stapelden.

In de jaren ’90 kwam daar elke herfstvakantie ook nog een tripje naar Denemarken bij, wat tien uur autozitten betekende. Gelukkig hadden mijn ouders de Opel toen al ingeruild voor een Volvo 850 en was tegen die tijd de Game Boy uitgevonden.

Het was diezelfde blauwe Volvo die ik vijftien jaar later overkocht na mijn afstuderen. De grote laadruimte kwam me goed van pas: telkens het uit was met een lief schroefde ik mijn Ikea-meubels uit elkaar, laadde mijn boeken in een paar dozen en stapelde dat alles samen met het zeteltje van de bomma in mijn oude Volvo, op weg naar een nieuwe woonplaats en een volgende relatie die gedoemd was te mislukken.

Toen ik naar Spanje verhuisde, verkocht ik de oude Volvo, en van dan af reed ik mee in de Seat Ibiza van mijn Valenciaanse verloofde. Met de komst van onze baby ruilden we, net als mijn ouders bijna dertig jaar eerder, de lichte Seat in voor een iets stevigere Ford Focus. Een dikke tien jaar later verdween ook die Focus uit mijn leven, tezamen met mijn echtgenoot en ons trouwboekje.

Sindsdien rijd ik enkel nog parasitair, zoals ik eerder uitlegde in het stukje ‘wc-papier’. Ik heb daar geen problemen mee, en sinds vorige week nog minder.

Afgelopen dinsdag, 29 oktober 2024, namen de najaarsregens hier in Valencia ongeziene proporties aan. Het water kwam woest kolkend de vallei instromen, rivieren en kanalen traden ver buiten hun oevers. De president van de Valenciaanse gemeenschap onderschatte de ernst van de zaak, waardoor te laat alarm werd geslagen. Pas na het spitsuur liet het schrille piepen van onze mobiele telefoons ons weten dat we beter binnen konden blijven. Op dat ogenblik waren al duizenden pendelaars uit de voorsteden in het zuidwesten overrompeld door de storm. Vrachtwagens werden omvergeblazen, personenwagens meegesleept. Er waren de ongelukkigen die, zoals tijdens eerdere overstromingen, naar hun ondergrondse garage liepen om hun wagen naar buiten te halen, zodat die niet zou onderlopen. Ze hadden niet gerekend op de kracht en snelheid waarmee het water de garages deed onderlopen. Ze verdronken naast hun voertuig.

De ravage die achterbleef na de storm tartte alle verbeelding. Auto’s lagen opgestapeld in de straten alsof iemand een doos speelgoedautootjes had uitgeschud over een diorama. Mensen zaten dagenlang vast in hun ondergelopen huis, vaak zonder eten of drinkwater. Hele wijken waren volledig afgesloten van de buitenwereld: kniehoog slijk, geen internet. Miserie met een dikke laag modder eroverheen.

Er werd besloten dit jaar geen Halloween te vieren.
Halloween was overal.

De daaropvolgende dagen kwamen vrijwilligers van heinde en verre (en meestal te voet) naar Paiporta, Sedaví, Catarroja en andere rampgebieden om te helpen schoonmaken. Ik zag een interview met een jongeman die vertelde hoe hij iemand in een gestrande auto had zien zitten, en het portier openmaakte om die persoon eruit te helpen. De bestuurder was overleden.
Terwijl de jongeman zijn verhaal deed voor de camera, probeerde hij neutraal te blijven, maar in zijn ogen zag je de samenvatting van alles waar Halloween voor staat: pure horror.

Als ik nu aan auto’s denk, komen er niet meteen blauwe Volvo’s en luchtmatrassen in me op, maar eerder modder, ondergelopen garages en lijken achter het stuur. De lijken van mensen die op een dinsdagavond in een zogenaamd veilige Europese stad van hun werk naar huis reden, en nooit zouden aankomen. Het zal waarschijnlijk een fase zijn in het verwerkingsproces, en het zal vast ook weer overgaan, maar nu mis ik een auto nog minder dan voorheen.


KV

Het is nu vrijdag, vrij-vrij-vrij-vrijdag, maar onder dit dak zal niet van bil worden gegaan. Althans niet op mijn etage. De alleenstaande Poolse mama van het gelijkvloers, daar zie ik het ook niet gebeuren. En de jonge snaak die sinds de lente boven mij woont, heb ik nog maar één keer zien buitensluipen. Hij is van het timide type en het zou me niets verbazen dat zijn bloem nog geplukt moet worden. En daar is natuurlijk ook niets mis mee, zeg ik er meteen en zeer van harte bij. Een mens moet nu eenmaal heel erg opletten met wat hij zegt, in dit tijdsgewricht, waarin vooral de Westerse en in relatieve luxe levende zieltjes heel teer lijken geworden.

Wat dat laatste betreft, herinner ik mij een woke-discussie met enkele 18-jarigen, een drietal winters geleden. Ik trok toen opnieuw naar de schoolbanken, om via een VDAB-traject een opleiding voor een knelpuntberoep te volgen. Dat van leerkracht Nederlands en niet-confessionele zedenleer in het secundair onderwijs. Het is met voorsprong één van mijn gelukkigste jaren geweest in het voorbije decennium, zeker toen ik ook nog eens bij dat handvol studenten hoorde dat er met een eerste zit vanaf kwam. Dat ik een Gents gebouw binnenstapte – de ‘Ledeganck’ – waar mijn grootvader aan moederszijde vlak na de eerste wereldoorlog studeerde voor onderwijzer, gaf extra veel gloed aan mijn late roeping. Ik verbeeldde me hoe hij door diezelfde gangen moet gedwaald hebben. Hoe hij dezelfde eindeloze draaitrap moet hebben beklommen. In de familiegeschiedenis die hij schreef, staan passages over zijn jaren in wat toen nog de Staatsnormaalschool heette. Lees even met mij mee:

‘Het leven in de school was gebonden aan vaste regels. ’s Morgens om zes uur op, tot zeven uur in de studiezaal, tijd om zich gereed te maken en dan naar de refter voor het ontbijt. Nog een kort verblijf op de speelplaats en dan de klok voor de aanvang van de lessen. ’s Middags: middagmaal en daarna ontspanning op de speelplaats tot een of twee uur, naargelang het lesrooster. Te zes uur avondmaal, een half uur ontspanning en tot negen uur in de studiezaal en dan slapen.’

Een studentenleven? Vergeet het maar. Om negen uur vlogen die jonge kerels het bed in. Fuiven in de Overpoort, dat bestond nog niet, net zomin als boemelen in Gentse cafés. Het toppunt van vermaak waren de wandelingen naar de buurgemeenten waarop de studenten op gezette tijden vergast werden. De decadentie!

Het lijkt nu alsof ik heel erg aan het afwijken ben van de woke-discussie die ik hierboven aankaartte. Hold your horses. Niets is minder waar. Maar eerst nog even over mijn ‘peter René’ – want zo heette hij – die ik heel hoog had zitten. Mijn grootvader was een meesterverteller. Getuige daarvan de heemkundige werken die hij publiceerde, onder meer over het Brabants trekpaard en de hondenkar. Die hondenkar kende hij zelf maar al te goed, want hij was niet zomaar René, neen, hij was ‘René van de melkerij’. Als kind werd hij vroeg uit de veren geroepen om met zijn Duitse herdershond – die dus een kar voorttrok, Gaia zou het vandaag niet meer dulden – de melkkannen op te halen bij de lokale boeren. Als hij daarmee klaar was, trok hij op houten klompen naar de lagere school. Die lag niet om de hoek, maar een kilometer of acht verderop, in Asse. ’s Avonds bracht hij met diezelfde hondenkar de lege melkkannen weer terug naar de boeren.

Laat dat even inzinken.

Ziehier een man die twee wereldoorlogen meemaakte, die de eerste kasseiwegen zag verschijnen, die elektriciteit bij de huizen gebracht zag, die decennialang water oppompte uit de bodem in plaats van het te tappen uit een kraan, die de eerste auto in zijn dorp zag verschijnen, en de eerste televisie, en de eerste telefoon.

Díe man, doolde exact een eeuw voor ikzelf dat zou doen door de Ledeganck-gangen van wat intussen niet meer de Staatsnormaalschool is, maar gewoon Hogent.

Terug naar de 18-jarigen en de lerarenopleiding, meer bepaald het vak niet-confessionele zedenleer. Op zeker moment gaat het daar – uiteraard – over gender. Waarop ik deze woorden sprak: ‘Ik vind dat iedereen zich moet kunnen voelen en uiten zoals ie zich voelt en wil uiten. Man, vrouw, X, genderfluïde en what not, ik vind het allemaal prima. En ik zal vechten voor eenieders recht, voor eenieders vrijheid om te voelen en te uiten wat ie voelt en wil uiten. Maar… al die voornaamwoorden die daar nu plots bij blijken te horen, ik vind dat wat lastig. En zeker als daar buitensporig zwaar aan getild wordt.’

Nou. Dat was geen goed idee. Ik kreeg terstond een half dozijn jonkies in mijn nek die zeer zwaar tilden aan mijn uitspraak en mij verweten een – ik citeer even letterlijk – een ‘blanke, oude cis-man’ te zijn. Ik had op bijzonder tere zieltjes getrapt. Ook al was mijn boodschap er net één van de barricaden: ik zal vechten opdat jij mag zijn wie je bent, maar kunnen we een beetje chill doen over die voornaamwoorden?

Ik zal eerlijk zijn. Ik kon alleen maar denken: stelletje jankers. Niet sympathiek van mij, ik weet het. Maar daartegenover: die rots van een grootvader, met al wat hem overkwam, met het zovele dat hij zag veranderen. En hoe ruimdenkend hij was. Hoe soepel van geest, tot zijn 92^ste. Ik kon alleen maar denken: fuck woke, bende onnozele mensjes. Waarmee ik wellicht bewijs dat ik een blanke, oude cis-man ben. Wel, fuck it. Het zij zo.

Het zij zo.

PS: ik studeerde nooit af als leerkracht… Poetin gooide roet in het eten. Hij trok ten oorlog tegen Oekraïne, de energiefactuur ging maal drie en ik moest ijlings weer aan de betaalde arbeid om te eindigen met afbetalingsplannen die ik ook anno 2024 nog meesleep. Het zal mij leren, stoute blanke oude cis-man! ☺


JV

ADM

Paula Stulemeijer verblijdt ons met een heerlijk stukje muziek vanuit de Zoete Moederstraat.

van Paula

van Marie Laforêt