- Het Selectief Productief Collectief -

Vlaanderen. Je kan er veel over zeggen, maar niet dat onze wijken bol staan van een vernuftige stedenbouwkundige planning. Bekijk je het vanuit vogelperspectief, dan ontvouwt zich een lelijk lappendeken van verschillende bouwstijlen. Sinds kort weet ik ook: zoveel architecturale smaken, zoveel brievenbussen. Dat stelde ik empirisch vast tijdens een busronde in het kader van de lokale verkiezingen. De variatie die ik daarbij aantrof, was verbazingwekkend. Van gammele, roestige exemplaren (wanneer was mijn laatste tetanusinenting ook alweer?), tot hypermoderne mastodonten die niet zouden misstaan als brandkluis en waarvoor je net nog geen code nodig hebt. Verrassend genoeg bleek brieven bussen een verslavende bezigheid. Ik wist immers nooit wat het volgende huis voor mij in petto zou hebben. Zat de brievenbus verstopt in een haag vol spinnen? Was de bewoner thuis en ging die mij met pek en veren wegjagen? Of werd ik een smakelijk hapje voor de pitbull des huizes? Ik beken: de adrenaline joeg meermaals door mijn lijf en mijn ontzag voor postbodes nam bij elke ronde toe.

Ik heb voortaan ook een top drie. Met stip op nummer 1, de Grimmbus: een sprookjesachtig, beschilderd mini-huisje. Er zou zomaar een kabouter zijn armpje door de gleuf kunnen steken en de post aannemen. Op de tweede plaats: de gapende camouflagebus, ingemetseld in de muur die de voortuin omheint, met een simpele, open gleuf zonder klepje. Die verdient het zilver in deze ranking, omdat het zo lekker smooth bust: met een welgemikte polszwaai heb je je brief zo gepost. Als ik er zo’n paar na elkaar had, dan raakte ik in een heerlijke flow. Tjsak, tsjak, tjsak. Ik begon er spontaan een oud reggaenummer bij te neuriën: “Oh did you get that message yesterday, jah sent I as your postman with your mail.”

Spelbreker: de HollebolleGijs, uitgerust met stijve klep én stugge weerborstel. Die drijft je postbode-skills tot het uiterste. Je houdt krampachtig met beide handen het papier vast en probeert het zo vlak mogelijk erin te schuiven. De brievenbus vreet het stukje bij beetje op. “Papier hier”. Je hebt er het raden naar of de geadresseerden de post heelhuids zullen vinden. Geen voer voor mijn top drie dus.

Wel op mijn favorietenlijst: de postsierlijke brievenbus. Een eenvoudige opening in de voordeur waarbij de post geruisloos naar beneden dwarrelt in de hal van de bewoners. Terwijl je kijkt hoe de brief gracieus op de deurmat of de vloer valt, vang je ook enkele seconden een glimp op van het leven achter de gevel, een schoenenrek, een handvol jassen aan een kapstok. Tot de klep dichtvalt. Onherroepelijk. Je wil natuurlijk niet de indruk wekken dat je een gluurder bent.

Soms zat de brievenbus stampvol (Vakantie? Leegstaande woning? Desinteresse in wat de buitenwereld te vertellen had? Een zeer specifieke vorm van hoarding? ). Soms werd ik afgeschrikt door stickers als: Geen reclamedrukwerk! Geen regionale pers! Het deed me stilstaan bij wat er dan wél nog in belandde. Rekeningen? (Zou dat als sticker werken? Geen rekeningen!) Een nationale krant? Hopelijk af en toe nog wat persoonlijke briefwisseling? Het is op zijn minst frappant. Terwijl onze virtuele mailbox uitpuilt, raken onze fysieke brievenbussen steeds leger. Waar we nu 24/7 allerhande info en nieuws toegestuurd krijgen, was dat vroeger heerlijk afgebakend tot één vast moment per dag en dan enkel tijdens de werkweek. Geen algoritme dat bepaalt wat je te lezen krijgt, maar jij die zelf besliste wat de keukentafel bereikte en wat je bij het oud papier in de garage gooide. En dan het allermooiste wat een brievenbus je schenken kon: iemand die jou met de hand een kaartje schreef, voor je verjaardag, voor kerst, vanop reis, er een postzegel op plakte en jij die met een draai aan het slot een stroom aan wensen ontketende.

“Is de postbode al geweest?”

Ik ben 11 jaar en kijk halsreikend uit naar een nieuwe brief van mijn pennenvriend uit Perk (als je ooit een pennenvriend neemt, dan liefst een die allitereert of die klinkt als het begin van een limerick: er was eens een pennenvriend uit Perk…). Y. was mijn eerste grote crush als prille tiener. We ontmoetten elkaar op toneelkamp in Oostmalle. Op de laatste avond dansten we onze eerste slow op “Senza una donna” van Zucchero. Ik was bijlange nog geen vrouw, maar tijdens die dans voelde ik zachtjes iets ontluiken. Een hunkering naar omarmd te worden, geborgenheid samengedrukt op één tegel, overvloeien totdat je je niet meer van elkaar kan onderscheiden. Al kon ik dat toen natuurlijk nog niet met zoveel woorden beschrijven.

Uit die ontmoeting ontsproot een schrijfrelatie van enkele maanden. We penden erop los alsof ons leven ervan af hing en soms was dat ook werkelijk zo. De puberteit klopte aan. We stortten ons hart uit in gutsend blauwe vulpeninkt, deelden onze kleine wereld met elkaar (wat we leuk vonden en haatten – vakken op school, muziek,…) en ja, we vroegen het aan (ik weet niet meer wie als eerste). Er volgde later nog een “echt” afspraakje, maar we voelden dat het fysiek niet zo knetterde als op papier. Hij en ik waren uitverkoren platonisch. Papieren vel tegen vel, liefde gedrenkt in inkt.

Er is trouwens nóg een brievenbus die helemaal bovenaan mijn ranking staat. Die van nr. 9, het laatste huis in de laan waar ik opgroeide, een doodlopende straat eindigend in een T-splitsing. De ene kant leidde naar de brievenbus in kwestie, de andere naar uitgestrekte weiden en bossen. Meer opties hadden we toen niet nodig. Het was een stevig gemetseld exemplaar, rode bakstenen en een bovenblad van beton, breed genoeg om er met drie kinderen op te zitten. De eerste jaren deed het dienst als voetbalgoal of schuilplaats bij verstoppertje of tikkertje in de hoogte. Later bleek het een uitgelezen verstopmuur voor eerste zoenen, onhandig gefriemel en andere onschuldige tienerzondes. Maar dat alles dus niet met Y.

Ik ontdekte enige tijd geleden dat hij uiteindelijk architect geworden is. Het verbaasde me niet: in een van zijn brieven had hij een uitvoerige beschrijving neergepend van de piramides die hij tijdens zijn reis naar Egypte had bezocht. Zou hij als hij een huis ontwerpt, speciaal aandacht schenken aan de brievenbus als poort naar (tiener)dromen? Ik vrees ervoor. Het is niet meer van deze tijd. Wie weet wordt het binnenkort zelfs als optie voorgesteld helemaal aan het einde van het plangesprek: “Oh ja, een overbodige vraag, maar sommige mensen vinden het nog een leuk aardigheidje uit de vorige eeuw: wilt u dit huis met of zonder brievenbus?” De bestaande exemplaren zullen een treurig lot beschoren zijn: ze worden dichtgemetseld of krijgen een nieuwe bestemming als bloembak of vogelhuis (of de ergste nachtmerrie: als ideeënbus op kantoor).

Misschien voer ik ooit actie voor het behoud van de brievenbus. Met een in blauwe vulpen handgeschreven pleidooi op een mooi kaartje, dat de zoete ambacht van het schrijven en de kracht van de attentie in de verf zet, zou ik van deur tot deur trekken. Ik zou mijn woorden zorgvuldig kiezen en drenken in nostalgie. Soms moet je immers perk en paal stellen aan de vooruitgang. Behalve dan: stemrecht, bescherming van minderheden, vrouwenrechten, sociaal overleg, klimaatmaatregelen, enz. Maar de hyperdigitalisering van menselijk contact en tienerdromen? Dat wel.



EVB

Vrieeend,

Regen en kilte hielden me binnen. Het was zelfs zo erg dat ik mijn verwarming aanzette, iets wat ik elk najaar zo lang mogelijk uitstel. Niet dat ik een masochist ben, maar het moet al echt onaangenaam zijn eer ik die stap zet. Het is een spelletje dat ik met mezelf speel. Voor de sport, zeg maar. Ik kleed me tijdens de eerste frisse weken gewoon wat dikker aan, haal mijn wollen sokken uit de kast en probeer wat in beweging te blijven. Maar nu was ik het plots beu. Op zonnige dagen krijg je op de middag nog wat gratis warmte, toch in de kamers op de zuidkant, en warmt mijn appartement voldoende op. Maar nu, met die lage wolken en de vroege sneeuwval in de Haute Provence, ging ik overstag en knipte één radiator aan. Het voelde aan als een nederlaag.

Maar kijk, een dag later lokte een blauwe hemel me alweer naar buiten. Wat zou ik een keer gaan doen? Mijn boulevard eens op- en afwandelen? Neuh, daarmee ben ik op vijf minuten klaar. Heb ik niets nodig van de winkel? Neuh, ik heb voldoende voorraad in huis.

Ik zocht een smoes en vond er een. Ik maakte mezelf wijs dat het tijd was om die update voor mijn gps eindelijk eens te gaan opladen - mijn wagen stuurt me om de zoveel maanden een link naar nieuwe data die ik op een usb-stick moet zetten, die moet ik dan inpluggen terwijl de motor draait - en ik begaf me naar de parking waar mijn wagentje stond.

Uit ervaring weet ik dat de overdracht van de nieuwe wegenkaarten al snel drie kwartier in beslag neemt en liever dan ergens ter plaatse te staan stinken, maak ik een klein ritje in de buurt. Ik reed richting Le Muy en nam impulsief een andere weg terug naar huis waardoor ik geheel per toeval passeerde aan la Chapelle Sainte-Roseline in Les Arcs.

Mijn fantasie sloeg een beetje op hol. Bij gebrek aan beter had ik nog maar recent De Da Vinci Code nog eens bekeken. Roseline… heeft dat iets te maken met de Schotse Tempelierenkerk in Rosslyn? De Provence ligt ten slotte bezaaid met huizen en ruïnes die ooit in bezit waren van de soldaat-monniken. En volgde professor Langdon uit de film niet de “rose line” in Parijs? Misschien zat hier wel een spannend verhaal in.

Wacht, de “rose line” uit de roman van Dan Brown is gewoon de Parijse meridiaan herinnerde ik me plots, de auteur verzon er zelf de naam “rose line” bij om zijn verhaal te laten kloppen. In die richting moet ik het dus niet gaan zoeken. En Rosslyn Chapel dateert uit de vijftiende eeuw, meer dan honderd jaar na het verdwijnen van de Tempelorde.

De Hollywoodwolk waarin ik even zat, loste al snel op. Spijtig.

Ik was er nu toch, ik kon evengoed een kijkje nemen. Mooie bedoening, dat moet ik zeggen. Men heeft er een wijndomein tegenaan gekleefd en nogal wat dure moderne kunst in de tuinen gelegd. Er is zelfs een Chagall aanwezig. Binnen, in het klooster weliswaar. Alleen, ik mocht niet binnen. Bezoek is enkel toegestaan in de namiddag en daar wilde ik niet op wachten. In de wijnshop - die is altijd open - kan je brochures en souvenirs vinden en daar duikt ook de naam van Adrien Maeght op. Dat verklaart waar de kunstwerken en de centen vandaan komen want de familie Maeght heeft een reputatie als mecenassen en kunstverzamelaars.

Maar hoe gaat nu eigenlijk het verhaal van Sainte-Roseline? Awel, dat gaat zo.

In de elfde eeuw bouwde een geloofsgemeenschap op deze plek een klooster met kapel. Eind dertiende eeuw had de lokale heer een dochter, Roseline, waar hij niks mee kon aanvangen maar omdat ze zo braaf was, schopte hij haar naar het klooster. Middels de nodige centen kocht hij haar de positie van abdis op voorwaarde dat ze hem zou terugbetalen - de lokale heer stond bekend als een notoire vrek. Het enige wat redding kon brengen was een mirakel zodat men pelgrims kon aantrekken die welwillend in de buidel zouden tastten om zich van een plek in de hemel te verzekeren. En kijk! Op een dag veranderde Roseline een korf brood in rozen. Nomen est omen zegt men wel eens. Er was die dag dan wel geen brood voor de kloosterzusters maar ze konden wél aan geurige bloemen ruiken en dat is ook iets waard. Het wonder was dus geschied en de zaken begonnen na wat mond aan mondreclame te floreren.

Na een boeiend leven sterft Roseline en dan volgt er begot alweer een wonder. Haar lichaam weigert namelijk te ontbinden en men legt haar Sneeuwwitjesgewijs in een glazen kist. Wie betaalt mag haar even aanraken want het verhaal doet de ronde dat je dan kan genezen van vreselijke kwalen. Het geld stroomt binnen tot men ontdekt dat de overblijfselen van Roseline eigenlijk werden vervangen door een wassen beeld en dat haar lichaam hoofdzakelijk bestaat uit kippengaas. ‘Alweer een wonder’, roepen de kloosterzusters, ‘Onze Heilige Roseline is getransformeerd in was! Looft den Heer!’.

‘Met alle Chinezen’, denken de pelgrims en het klooster geraakt in verval. Tot het dus wordt gerestaureerd in de twintigste eeuw en men er opnieuw een businessmodel van maakt.

Ziezo, meer is het niet.

Ik ga later wel eens terug voor een grondig bezoek. Als een blauwe hemel me naar buiten lokt.


HL

Naar mijn mening zou iemand eens een film moeten maken over het leven van Paul Jambers. Zo’n journalistiek beest…


Amedé

Zo mooi zo blond en toch...

Waarom zet een blondje haar bril af tijdens de alcoholcontrole?
Dat scheelt alvast twee glazen.

Waarom neemt een blondje een autodeur mee naar het strand?
Als het te warm wordt kan ze dan een raampje openzetten.


GDB