- Het Selectief Productief Collectief -

‘Hoe gaat het met jou?’
‘Goed, dokter, ik mag niet klagen’, lieg ik maar half.

Ik zit bij mijn longarts in het AZ Sint-Lucas voor mijn jaarlijkse apneucontrole. In de zomer van 2023 kreeg ik een CPAP-toestel. Het ding blaast tijdens mijn slaap onder grote druk – ik zit intussen aan bijna 9 bar – lucht naar binnen. Het zorgt ervoor dat ik niet langer 46 keer per uur stop met ademen, maar gemiddeld nog 2 keer. Dat is wat ze noemen een aanzienlijke verbetering. En wel hierom: vóór die CPAP scoorde ik geen diepe slaap meer, omdat mijn hersenen mij voortdurend moesten redden van een gewisse dood. Door mij 46 keer per uur wakker te maken. Opdat ik zou inademen. Gevolg: cortisol de hoogte in. Piek na piek na piek. Tot je hersenen zeggen: ‘Wat is me dat hier voor een rollercoaster, ik trek die cortisol gewoon standaard tig eenheden naar boven.’ Waarop je dus voortdurend op een stresspiek leeft, ook ’s nachts, wanneer je eigenlijk tot rust zou moeten komen.

De longarts monstert mij en stelt mij vragen. Ze (de pneumoloog is een zij) tokkelt naarstig in mijn dossier terwijl ik antwoord. Vergis je niet: ze is betrokken, bewaart oogcontact, hóórt wat ik zeg. Niet alles wat ik zeg, vindt zij per se geruststellend. Zoals mijn allergiewaarde, die afgelopen zomer boven de 800 schoot, terwijl de bovengrens voor een volwassen mens 100 is. Ik bleek zomaar uit het niets plots full blown hooikoorts te hebben, met alle klachten van dien.

‘Hoeveel weeg je nu?’ vraagt de dokter.
Ik schuifel ongemakkelijk op mijn stoel.
‘Te veel’, antwoord ik, terwijl ik een getal noem.
‘We gaan eens naar je longen luisteren’, zegt de dokter. ‘Je mag je bovenlijf ontbloten.’

Vervolgens laat ze haar stethoscoop dwalen over mijn rug. ‘Blijven ademen’, gebiedt ze. Ik blijf ademen. Na de rug is de borstkas aan de beurt. Als de dokter uitgeluisterd is, neemt ze nog even de maat van mijn bloeddruk. Die is oké.

‘Ik wil je snel terugzien’, is het eerste wat ze zegt. ‘Binnen dit en zes weken. Ik wil dat je dan een nieuwe ademproef doet. We gaan ook een CT-scan maken van je longen. En zo dadelijk mag je naar het labo om bloed te laten prikken. Ik zie in je laatste bloedresultaten dat niet alleen je allergiewaarde torenhoog is, maar ook je cholesterol. Daar moet je echt medicatie voor nemen. Je bent nu eenmaal al een risicopatiënt. O, en je moet vermageren. Echt.’
Ik knik. Voor u, lezer, klinkt mijn longarts misschien streng, maar ze is echt waar heel lief en ik hou van haar lach.

‘Hoorde je iets vreemds aan mijn longen?’ vraag ik.
‘Ja en neen. Ze klinken gewoon stil.’
Ik kijk haar vragend aan.
‘Ik ben niet het soort arts die zich nu al aan allerlei uitspraken wil wagen over astma of COPD*’, zegt ze. ‘Ik wil het wél onder de loep nemen. Het heeft geen zin de kop in het zand te steken. Is het niets, dan is het niets. Maar weten is beter dan niet weten.’

‘Niet meteen het ergste denken’, zeggen zowel mijn bestie als mijn zus achteraf. Doe ik ook niet. Een trendbreuk, zowaar, voor de eeuwige hypochonder in mij. Maar eerlijk is eerlijk. Een aantal ogenschijnlijk onschuldige akkefietjes van de voorbije maanden lijken plots puzzelstukken in een breder verhaal. Aan de ene kant denk ik: het zal wel niets zijn. En aan de andere kant zinderen de woorden van de dokter na: weten is beter dan niet weten.

Gek genoeg kan ik mij vinden in beide scenario’s. Blijf ik ademen. Zou het dan toch zo zijn dat rust en wijsheid met de jaren komt?


*COPD is een longziekte waarbij je longen zijn beschadigd. Je hebt minder zuurstof en ademen is moeilijker. Hierdoor heb je minder energie. Normale dingen zoals traplopen, boodschappen doen of je aankleden kunnen lastig zijn. De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte).


JV

Het is 1 april 2020 en ik bak scones. In de verte zie ik de drie ijkpunten boven Gent uittorenen. Beneden woelt het verkeer iets minder dan gewoonlijk. Er rijden nog wel auto's en fietsers, maar het lijkt alsof ook de stad haar adem inhoudt. Op de tv staat het journaal aan. Ik volg het nieuws van uur tot uur. En met mij velen in dit land.

Terwijl buiten alles vertraagt en verstilt, voel ik jou in mij bewegen. Ach, lieverdje, blijf nog maar even daar zitten. De wereld is een bizarre plek momenteel. Hier in het warme, zachte water onder mijn vel ben je veilig. Ik kan niet veel meer doen dan samen met jou wachten. Mijn kinesist gelastte vorige week alle geplande gespraken af, het consult met de vroedvrouw vindt enkel nog online plaats, mijn laatste bezoeken bij de gynaecoloog moeten zonder jouw papa, de grenzen gaan dicht waardoor mijn zus, die in Nederland woont, vastzit, niet-essentiële verplaatsingen worden verboden en eerder vandaag kreeg ik het gevreesde bericht: mijn persoonlijke vroedvrouw mag de bevalling niet meer mee begeleiden in het ziekenhuis (het is zij of papa).

Ik blader nog eens door de bevallingscursus die mijn zus me mailde, nu alle lessen en afspraken geannuleerd zijn. Ik studeer alsof het een examen is. Kennis is een houvast in mijn leven, dus ik klamp me er nu meer dan ooit aan vast. Ik leer alle termen, fasen en ademhalingsoefeningen nogmaals uit mijn hoofd. Gisteren doorliepen jouw papa en ik nog eens alle voorbereidingen: we checkten onze koffer die al twee weken klaarstond, we maakten een grappige playlist en terwijl alle Belgen massaal toiletpapier en blikken voeding insloegen, kochten wij een olympische voorraad sportdrank en druivensuiker in een post-apocalyptische winkel met deels lege rekken en klanten die elkaar ontweken, de ogen naar beneden gericht. De kassamedewerkster wierp wel een blik vol medelijden op mijn gigantisch bollende buik.

Zij wist het, wij wisten het.  We gaan dit alleen moeten doen. Jij, ik en papa.  De eenzaamheid overvalt me als ik naar de twaalf scones kijk, die ik zorgvuldig op een schaal schik. Hoe gaan we die ooit met ons tweetjes op krijgen (jou reken ik nog niet mee).  We zullen er zelfs nooit aan toe komen. Want enkele uren later kondig je bombastisch je komst aan met een storm aan beenweeën. Langzaam opbouwen, daar doe je niet aan mee. Aan de normale buikcontracties ook niet. You live for the extraordinary en niet volgens het boekje. Nu al. Dat belooft. Je doet me letterlijk op mijn grondvesten daveren.

De gangbare ademhalingstechnieken werken niet bij dit type weeën. Dus zelfs al had ik toch kine- en yogalessen kunnen volgen, ik zou er niets aan gehad. hebben. Had ik op dat moment geen helse pijnen moeten uitstaan, ik zou er eens hartelijk om gelachen hebben. Maar nee, het enige wat ik kan doen, is schreeuwen en bonken op de muur. Oerkreten in alle verlatenheid van een nacht in volle lockdown. Je papa en ik timen plichtsbewust elke contractie. Een onmogelijk taak: ze zijn amper bij te houden. Al van bij de start overspoelen ze me om de 3 minuten. We moeten naar het ziekenhuis en snel.  Vanaf dat moment wordt het zwart voor mijn ogen en lijken we in een film beland te zijn, iets tussen een romcom met alle clichés van dien (lees: bijna op de parking bevallen) en een b-film in het horrorgenre in. Je bent nog te jong voor dat laatste, dus ik ga niet in detail treden. Laat ons zeggen dat ik dacht dat de hoofdrol voor mij (en voor jou) weggelegd was, maar dat was buiten de gynaecoloog van dienst gerekend: hij duwde me prompt in een bijrol, papa werd figurant en hij zelf ging met de hoofdrol lopen: the butcher.

Ik beviel niet van jou, je overviel me. Er was geen tijd om de krachtige oermoeder te zijn die meesurfte op golven van weeën, die instructies kon geven, ademen, zich opsluiten in een cocon, die doet zoals vrouwen al duizenden jaren doen. De adrenaline won het van de oxytocine. Het kunstmatige won het van de vrouwelijke oerkracht. Maar gelukkig won ook de overweldigende liefde het van het trauma (of toch bijna). Want na de zwaarste scène in ons leven, was er een glansrol voor jou weggelegd. Zoals het een aartsengel betaamt, bracht je het licht terug in mijn ogen. Je liet me stralen tot op het Sint-Veerleplein.  Vijf dagen later komen we thuis in een leeg appartement. We zijn ontzettend driezaam. Jij, papa en ik. Ongelooflijk hecht, maar ook ongelooflijk eenzaam.

Er zijn gelukkig heel veel lieve berichtjes en postcadeautjes. Langzaam laten we ook steeds meer bezoek toe, vertrouwde gezichten achter vreemde maskers. Na 2 maanden smokkelen we jouw meter, mijn zus, de grens over met een medisch attest. En ook jouw oma kon je eerder al met eenzelfde attest eindelijk ontmoeten. Het voelt absurd als ik dit schrijf. Maar er heerste die eerste weken veel angst en paniek, lieverd. We maakten ons voortdurend zorgen, om jouw oma's en opa's en om jouw prille, kwestbare lijfje. Door de onveilige buitenwereld word ik dan toch nog die leeuwin. Ik bescherm je met hand en tand. Ik draag je, wieg je, voed je. Uren gaan we wandelen, jij en ik.

De eerste maanden brengt het bonzen van mijn hart en het gonzen van de stad jou in slaap Het is 24 november 2020. In een hoek van de kamer staat nog steeds een stapel doopsuiker, amper aangeroerd. In de verte zien jij en ik de drie ijkpunten boven Gent uittorenen. De zon gaat onder en in onze vermoeide ogen branden lichtjes. De komende maanden worden regels versoepeld en verstrengd. “Het duurt nog even voor alles terug normaal wordt. Waarschijnlijk nog een jaar of vier”, zegt een viroloog op tv. 

Ik fluister je toe: jij en ik, wij gaan niet voor het normaal, let's live for the extraordinary, mijn engel.


EVB

Goede inborstigen, wellevende zuiveren van hart,

Ach, de aanzwellende aanwezigheid van narcisten in politiek, industrie en entertainment, zij bezwaart mijn gemoed. Pertinenter kon de illustratie bovenaan uw geliefde Au Parleur niet zijn deze week: gangsters in maatpak, die treffend illustreren dat de realiteit de fictie veelal met (trieste) verve overtreft. En wat te denken van het heerschap Kanye West wiens narcisme dermate toxisch is dat hij zijn geliefde voortdurend te kijk zet. Letterlijk. Het lieve kind draagt zelden meer dan haar eigenste vel. Dichter bij huis moeten we ons bijzonder gelukkig prijzen dat Jeff Hoeyberghs al geruime tijd de stilte boven het gebral verkiest.

De omgang met toxische narcisten, waarde lezers, is een kunst die men slechts kan beschrijven als het jongleren met Victoriaanse porseleinen theekopjes terwijl de slip van uw pitteleer vuur heeft gevat. Het is een kwelling voor uw zelfbeheersing, de lakmoesproef bij uitstek voor uw stalen zenuwen. Sta mij toe u terzake enigszins de weg te wijzen, in de wetenschap dat ik u wil behoeden voor eerstegraads brandwonden.

Verwelkom de alfamens zoals men een dolk begroet
Dat wil zeggen: met beide handen achter de rug. Wanneer een toxische narcist uw gezelschap betreedt, dient u hen te verwelkomen alsof u de rol van uw leven speelt in een Shakespeariaans drama. Buig lichtjes, maar nooit te diep, anders denken ze dat u een hofnar bent. Fluister woorden zoals “magnifiek” en “grandeur,” want niets kalmeert het narcistisch beest meer dan een spiegel van woorden waarin hij zichzelf kan bewonderen.

Vermijd meningsverschillen
Een narcist heeft altijd gelijk. Zelfs wanneer hij een vierkant wiel uitvindt en het de toekomst van de mobiliteit noemt. Zeg “Inderdaad, geniaal!” terwijl u innerlijk afweegt hoe snel u de uitgang kunt bereiken zonder verdacht over te komen en in uw haast ledematen te breken.

Ontsnap met gratie
Wanneer de lucht te zwaar wordt van de zelfverheerlijking der narcist, is een elegante aftocht geboden. Gebruik excuses van adellijke allure, zoals: “Vergeef mij, maar mijn goudvis heeft zich zojuist in een existentiële crisis gewenteld.” Geen mens, zelfs een narcist niet, kan hiertegen iets inbrengen zonder zichzelf te ontbloten als schoft. Ontsnap met gratie, net als een hert dat de jacht ontvlucht.

Bewaak uw grenzen als waren het Fabergé-eieren
Een toxische narcist zal uw ziel proberen te betreden zoals een loopse kater een dichte deur. Houd stand! Gebruik beleefde doch onwrikbare zinnen zoals: “Dat is een intrigerend idee, maar dat laat ik graag aan u over.” Een narcist zal dit interpreteren als een overwinning, terwijl u uw soevereiniteit gevrijwaard ziet.
Het leven is te kort om constant te dansen rondom de schaduw van andermans ego. Etiquette is hier niet alleen een kwestie van beleefdheid, maar van pure overleving. En, mijn waarde lezer, wanneer al het voorgaande faalt, onthoud dan deze onfeilbare regel: de beste manier om met een toxische narcist om te gaan, is het gezelschap opzoeken van (betrekkelijk) normaal functionerende mensen.

Genegen groet van uw
Jean-Pierre Hoofs, Ambassadeur van het subtiele
(soms noodgedwongen tot in het absurde)

OVER JEAN-PIERRE HOOFS
Hij mag dan geen sant in eigen land zijn, Jean-Pierre Hoofs is een man met naam en faam, niet in het minst in het Verenigd Koninkrijk. Hoofs stond decennialang aan het hoofd van de Londense School for Butlers & Hospitality, een instituut met wortels die teruggaan tot de 19^de eeuw. Na een rijkgevuld leven aan de overzijde van het Kanaal resideert de man sinds twee jaar weer in het lieflijke Brugge, zijn beminde geboortestad. Daar vult hij zijn dagen als gepensioneerde zinvol in, onder meer als vlot Engelssprekende gids in het Memlingmuseum. Daarnaast verblijdt én verlicht hij de lezers van Au Parleur met zijn wijze raad voor meer courtoisie en goede manieren.



JV