- De Kleine Ongeschifte Verniete Gazet -

China heeft een muur van ruim éénentwintigduizend kilometer lang. Dat is niet onaardig maar laten we wel wezen, het is tenslotte maar een muur. En een muur, dat zijn gewoon stenen op mekaar gestapeld, niks meer.

De Provence daarentegen heeft een kleine steeg in het verloren gelegen dorp Villecroze, waar Jaques Brel niet één keer in zijn leven heeft gezongen. Men heeft er zelfs speciaal een gedenkplaat in een gevel voor aangebracht. “Ici n’a jamais chanté Jaques Brel, une fois”, staat er te lezen. Als je mij laat kiezen ga ik volop voor Brel en laat ik die Chinese muur die Chinese muur zijn.

Maar dat ben ik.

De laatste paar weekends waren zonnig en daar wilde ik dan ook volop van profiteren. Je moet weten dat ook in het zuiden het weer grillig kan zijn. We kregen een stevige mistral te verduren, het sneeuwde in de hogere Var, op sommige plaatsen hagelde het, de dagtemperaturen schommelen rond de dertien graden en nu komt de regen. Maar als ik de kans zie, kom ik buiten en doe ik een uitstapje. Zo kom je dus al eens op plekken waar Jaques Brel nooit heeft gezongen. Steeds weer verrassend, mijn nieuwe land en haar bewoners. En ja, ze lachen al eens graag une fois met de Belgen. Dat mag.

Mijn buurvrouw van het eerste belde. ‘Coucou Hans, juste une p’tite question, kan ik van jou twee uien lenen?’. Mijn buurvrouw moet gewoon één trap afdalen en bij de kruidenier naast de deur twee uien halen, maar liever klom zijn naar het vierde om twee uien te lenen bij mij. Ik moest haar echter teleurstellen. ‘Ik heb niks vers meer in huis, ik wacht op de dinsdagmarkt om me een nieuwe weekvoorraad groenten en fruit aan te schaffen’. Dat zegde ik haar. ‘Ja maar, er is regen voorspeld op dinsdag’, zegde ze, ‘toch iets om rekening mee te houden me dunkt’. ‘Ja’, antwoordde ik, ‘mij dunkt dat ook wel maar ik heb indien nodig een paraplu, ik dunk dat ik het er ga op wagen’. ‘Spijtig’, klonk het aan de andere kant van de lijn, ‘dan zal ik maar dan de winkel lopen zeker? Pfffft…’.

De gedachten van mijn buurvrouw gaan nooit van A naar B, zij propt daar een heel alfabet tussen. Zolang ze enkel zichzelf schade berokkent, heb ik daar verder geen probleem mee.

‘Zeg’, vroeg ik haar terloops, ‘ga je mee naar het concert van de Philharmonie de Lorgues vanavond? Pierre, onze ex-buurman van het tweede, dirigeert en zegde me dat hij een solo speelt op zijn sopraansax’. Mijn buurvrouw van het eerste twijfelde, ze moest eerst dat probleem met die twee uien nog oplossen en niemand kon voorspellen hoe lang dat zou duren.

Des avonds begaf ik me op mijn eentje naar de Espace Culturel Francois Mitterand en mengde me tussen een publiek dat geurde naar duur parfum. Ik was zo ongeveer de jongste van de hoop. Gelukkig had ik me nog net op tijd bedacht en me geen hanenkam gezet. Het was er met andere woorden niet erg punk, daar in de Espace Culturel. Maar laat dat de pret niet drukken. Pierre hanteerde de dirigeerstok alsof zijn leven ervan afhing en waagde zich op het eind zelfs aan een stuk van Chatsjatoerjan, La Danse du Sabre. Voor wie het niet kent, zoek het eens op. Het draait aan honderdvierenveertig beats per minuut en vergde het uiterste van de hout- en koperblazers. Ze zetten het stuk nog min of meer tegelijk in maar naar het einde toe haakten er een paar af waardoor de landing wat chaotisch verliep. Tijd en tegentijd vervaagden en zelfs het publiek raakte de kluts kwijt. Maar toch, respect!

Ik ging na afloop een hevig transpirerende Pierre feliciteren maar de man werd aldra omringd door een horde zeventigplusserse fans en ik drukte me wijselijk.

Ach Pierre toch. In heel Lorgues is hij de enige man waarmee ik het echt goed kan vinden. Hij is zachtaardig en welopgevoed, speelt al heel zijn leven jazzkes op zijn sax, kent alle muziekgoden en probeert zijn amateurorkest naar een hoger niveau te tillen. Pierre weet ook wel dat de Philharmonie de Lorgues geen potten breekt en dat zijn muzikanten veel steken laten vallen maar waarom zou je geen plezier beleven aan het samenspel? Hij erfde een orkest dat helemaal op zijn gat lag en zie nu. Hij laat hen Astor Piazolla en Glen Miller spelen, hij laat zijn sterfluitiste improviseren op “Il est 5 heures” van Jaques Dutronc, hij zet zijn klarinettisten in de spots met een ingetogen “Summertime” van Gershwin en hij laat zijn drummer loos gaan op het “Toccata in re” van Bach. Pierre maakt mensen blij. En we zijn beiden fan van Brel. Wat moet een mens meer hebben?

Behalve twee uien natuurlijk.


HL

Het wil wel eens eenzaam zijn in mijn wereld. Dat is niet erg. Ik ben geen ‘man van Melle’, maar een introvert die zich al zijn leven lang vermomt als een extravert. Dat doe ik zó goed dat geen hond nog gelooft dat ik een introvert ben. Bestonden daar maar Oscars voor, en prijzengeld. Ik socializede mij rijk, parbleu.

Naast wezenlijk introvert – maar dus niemand die het gelooft, zo goed is mijn maskerade – ben ik ook hogelijk hooggevoelig. Dat uit zich op tal van manieren. Waarop ik constant in de weer ben om ook dát verborgen te houden voor de goegemeente en bij uitbreiding zelfs mijn naasten. (Zij denken nu wellicht: say what?! Introvert?! Ik zeg: awel: ja! JA!)

Ik had het er nog over met Kathleen, zij die zich in geen tijd ontpopte tot een geweldige aanwinst voor Au Parleur. ‘Een mens is geschiedenis en een mens maakt geschiedenis’, zei ik. ‘Maar de geschiedenis die hij maakt, is vaak een projectie of verderzetting van wat vertrouwd voelt, ook al is het onderliggende patroon toxisch en destructief. Zo. En nu gij.’

Kathleen is natuurlijk niet van gisteren. ‘Dus op basis van wat ge thuis geleerd en gezien hebt, kiest ge onbewust uw relaties, en zo zet alles zich verder natuurlijk... Tenzij ge daar uit breekt. Zoals wij beiden hebben gedaan.’
Dekselse Kathleen.

‘O, klopt helemaal’, riposteerde ik. ‘Het is te zeggen: eerst herhaalt ge wat ge ziet, en dan breekt ge en vervolgens breekt ge uit. Maar altijd gaat daar toch eerst de valkuil aan vooraf.’
‘Jup’, zei Kathleen. ‘Hier is dat ook zo gegaan.’
Dat bewoog mij dan weer tot een onafwendbare conclusie: ‘Life is a bitch. Or a jerk. We zijn inclusief.’
‘Het leven is een seksueel overdraagbare aandoening’, poneerde zij op haar beurt.
Nou. Daar had ik niet van terug. Dus deed ik er maar het zwijgen toe. 1-0 voor Kathleen. En het is goed zo.

Maar dus: het wil wel eens eenzaam zijn in mijn wereld. Ik vind het zelf prima. ‘Laat mij met rust’ is stiekem mijn levensmotto. Maar geen hond die gelooft dat ik een introvert ben. Waarmee bewezen is dat ik in het diepst van mijn gedachten een acteur ben. Een Jan Decleir, een Willem Dafoe, een Matthias Schoenaerts dan wel de volledige cast van Fargo, Ocean’s Eleven of Young Sheldon.

Ge moet het zien om het te geloven.
Daarom: kom dat zien.
En laat mij vervolgens heel erg met rust.


JV

Toen wij op donderdagavond laatstleden de gelagzaal van Café De Zweep betraden voor onze wekelijkse vergadering van de Intellectuele Intelligente Humauricetenclub hoorden wij achter onze rug iemand de opmerking maken: ‘Daar zijn ze weer, die betweterige stoefers met hun bekakte taaltje’.

Gerard Glasberg, mede-lid en exponent van de kaasbeleving, wilde zich reeds omdraaien om de onverlaat van antwoord te dienen maar ik hield hem tegen. ‘Schenk er geen aandacht aan, Gerard’, sprak ik zacht. En dan, zonder de rekel aan te kijken en net luid genoeg dat iedereen me kon horen, ‘Sommige mensen excelleren nu eenmaal in bekrompenheid en compenseren hun gebrek aan opleiding en kennis met laagheid en onwellevendheid. We moeten daar medelijden mee hebben’. Die zat. Ik kreeg gelijk een aantal lachers op mijn hand en wist dat deze slag voor mij was.

Mijn vriend Frans-Jozef Boon, wijnkenner en autoriteit op het gebied van Zweedse hermetische poëzie tijdens het interbellum, deed er nog een schepje bovenop en zegde, goed beseffend dat de toegesprokene de taal van Molière waarschijnlijk niet eens machtig was, ‘Dis-moi qui tu fréquentes et je te dirai qui tu es’.

‘Wat zegt ge daar?’, hoorden wij achter onze rug. Nu draaide Frans-Jozef zich om en keek het sujet recht in de ogen. ‘Is het te moeilijk voor jou?’, vroeg hij, ‘misschien begrijp je het beter in het Duits? Sage mir, mit wem du umgehst, und ich sage dir wie du bist. En als je dat ook niet begrijpt, vraag het dan eens aan je opa, die heeft de oorlog nog meegemaakt’.

Frans-Jozef begaf zich op glad ijs en ik greep in. ‘Kom, beste vrienden, laten we dit gezelschap voor wat het is en ons naar onze vergaderkamer begeven’.

Maar de toon was gezet. Vooral Frans-Jozef, die ik ken als eens temperamentvol man, voelde zijn bloed koken. ‘De onbeschaamdheid’, zei hij, ‘om je eigen domheid zo te etaleren, dat gaat er bij mij niet in. Waarom laat die man niet meteen een tattoo op zijn voorhoofd zetten? “Ik ben achterlijk” of iets dergelijks?’.

Ik trachtte de opgebouwde spanning te counteren met een blijk van appreciatie voor mijn vrienden van de Intellectuele Intelligente Humauricetenclub. Feelings are catching, tegenover negativiteit dient men positiviteit te zetten. ‘Kom’, zegde ik, ‘laat ons deze nare ervaring wegspoelen met een goed glas gerstenat’, en we tikten onze glazen tegen elkaar.

‘Kan ik jullie enthousiasmeren voor een zes uur durend herdenkingsconcert rond de avant gardist en experimentele componist Phill Niblock?’, vroeg ik, ‘Stichting Logos wil deze onlangs overleden kunstenaar huldigen voor zijn baanbrekend werk en ik sta op de gastenlijst’. Vooral Gerard, zelf geen onaardig pianist die al eens durft te experimenteren met atonale minimalistische muziek, had daar wel oren naar. ‘Stichting Logos is altijd goed’, zei hij, ‘Ik had het genoegen om verschillende van hun concerten te mogen beleven in de Zwarte Zaal en in de entreehal van BOZAR indertijd. Niblock was een durver, hij bestond het om één enkel akkoord gedurende drie kwartier aan te houden. De spanning die dat teweeg brengt bij de luisteraar is onaards’.

‘Inderdaad’, repliceerde ik, ‘Logos brengt een ingekorte versie van Niblocks vierentwintig uur durend stuk “Winter Solstice”. Jammer dat er moet worden geknipt in het stuk, maar we weten allemaal hoe het is gesteld met de cultuur in Vlaanderen. Besparen, besparen, besparen’.

Frans-Jozef stond in dubio. ‘Ik had reeds toegezegd om naar een lezing over Henk Decaluwé te gaan’, zegde hij, ‘De Vrienden van de Warande hebben een avond georganiseerd rond de traktaten van deze Zeeuwse Hollander. De man liet op jonge leeftijd hebben en houden achter om in een Fins klooster te gaan leven. Hij heeft interessante beschouwingen rond de Griekse Orthodoxie achtergelaten. Dat belooft een avondje boeiende hersenbrekerij te worden, niet iets voor doetjes’.

‘We leven in een vrij land’, zegde ik, ‘Reeds gemaakte afspraken dient men na te komen. Dat is dan afgesproken, Gerard en ik trekken naar het concert, Frans-Jozef gaat naar de lezing. Laat ons elk een verslag maken van onze respectieve belevingen tegen de eerstvolgende vergadering en onze analyses vergelijken. Zo leren we er allemaal iets uit’.

‘Bravo, Maurice’, riep Gerard, ‘jouw praktische geest komt ons alweer van pas’. ‘Ach’, temperde ik enigszins zijn enthousiasme, ‘wie is begiftigd met een uitzonderlijke geest heeft de plicht die ten dienste te stellen. Zelfs als de gewone mensen, zoals die plebejer in de gelagzaal daarnet, niet in staat zijn om je te volgen. De drang om het geestelijk niveau op te tillen is nu eenmaal sterker dan mezelf’.

‘Driewerf bravo’, riep nu ook Frans-Jozef.

Ach, wat zouden we zijn zonder vrienden…

HL

Frankrijk is een land met achtenzestig miljoen inwoners. Dat daar af en toe een raar exemplaar tussenzit, mag niemand verwonderen. Zo viel ik toevallig op het verhaal van het koppel uit Valenciennes dat was bevallen van een mooie dochter. Ze wilden haar de naam “Nutella” geven maar de dienst Bevolking van het stadhuis deed moeilijk.

De vader reageerde eerder opgelucht bij de weigering, de moeder hield echter voet bij stuk. Er kwam uiteindelijk een vrederechter aan te pas die oordeelde dat het niet in het belang van het kind zou zijn om haar met de naam “Nutella” door het leven te laten gaan en als compromis voorzichtig de naam “Ella” voorstelde.

Er volgde een zitting. ’Hebben jullie erbij stilgestaan tot welke hilariteit deze naam zou kunnen leiden?’, vroeg de rechter, ‘Ik denk nog maar gewoon aan “Nutella, komen eten” of “Nutellake, eet uw bokes op”. Geef toe… En wat als jullie ooit naar de oudervergadering gaan en willen weten of alles goed gaat in de klas: “Ja hoor, met Nutella loopt alles gesmeerd, ze draait nooit rond de pot, groot en klein zijn er dol op”. Geef toe…’.

Toen de rechter vervolgens aan de vermoeid uitziende vader vroeg waar hij met zijn gedachten zat toen hij koos voor de naam van een merk chocopasta, verklaarde deze: ‘We hebben er een half jaar ruzie over gehad, maar als die van ons iets in hare kop heeft… Da wilde ni meemake ’.

Het verdict viel, Nutella werd Ella.

De pers kreeg lucht van de zaak. Het populaire weekblad, Télé Loisirs, versierde een interview met de teleurgestelde moeder waardoor de zaak nationale aandacht kreeg. De mama greep haar kans om flink haar gal te spuwen over de wijze waarop het land wordt bestuurd, dat die bende corrupten uit Parijs in de gevangenis hoort en dat zij hoopt dat Marine eindelijk eens de verkiezingen wint en die stal uitmest. ‘Weet ge wel hoeveel volgers ik erbij zou krijgen op mijn socials met een dochter met zo een originele naam?’, merkte zij wellicht terecht op, ‘Het had ons een leven lang gratis choco kunnen opleveren. Maar neen’.

Een ander stel, eveneens uit de buurt van Valenciennes, zat min of meer in dezelfde situatie toen zij hun dochter de naam “Fraise” wilden geven. Ook daar oordeelde een rechter dat het kind zou kunnen worden gepest en worden nageroepen met de ietwat neerbuigende Franse uitdrukking “Ramène ta fraise”, wat zoveel betekent als “arrogante betweter, niemand heeft je om je mening gevraagd, bemoei je met je eigen zaken”.

Het kindje heet nu Fraisine, een oude en alom geaccepteerde naam.

HL